Quy định khi trẻ em ngồi trên ô tô từ năm 2026: Chi tiết luật & Cách chọn thiết bị an toàn

Từ ngày 1/1/2026, quy định của Luật khi trẻ em ngồi ô tô chính thức có hiệu lực. Từ đó, đánh dấu một bước tiến lớn trong việc bảo vệ an toàn cho trẻ khi tham gia giao thông. Bài viết này Con Cưng sẽ cung cấp thông tin toàn diện về luật áp dụng cho ghế ngồi ô tô mới cũng như cách lựa chọn thiết bị an toàn phù hợp cho bé yêu. Ba mẹ tham khảo ngay nhé!

* Bài viết tham khảo và trích dẫn các thông tin pháp lý, các phát biểu của chuyên gia từ tài liệu tuyên truyền của Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia.

Quy định pháp luật mới về thiết bị an toàn cho trẻ em ngồi ô tô

Chi tiết về quy định trẻ em ngồi ô tô

Được Chính phủ ban hành và áp dụng từ ngày 01/01/2025, Nghị định 168/2024/NĐ-CP đưa ra các hướng dẫn để người dân cả nước hiểu và chấp hành Luật Trật tự An toàn giao thông (TTATGT) đường bộ một cách đúng đắn. Tuy nhiên, quy định liên quan đến việc trẻ em ngồi trên ô tô có hiệu lực áp dụng muộn hơn 1 năm sau đó, tức ngày 01/01/2026. 

Không chỉ là yêu cầu pháp lý, đây còn là biện pháp khoa học đã được chứng minh giúp giảm nguy cơ tử vong và chấn thương nặng cho trẻ. Cụ thể, theo Điều 10, khoản 3, Luật quy định, khi chở trẻ em:

- Dưới 10 tuổi VÀ chiều cao dưới 1,35 mét trên xe ô tô, trẻ em không được ngồi cùng hàng ghế với người lái xe, trừ loại xe ô tô chỉ có một hàng ghế.

- Người lái xe phải sử dụng, hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em.

Nghị định 68/2024/NĐ-CP quy định việc trẻ em ngồi trên ô tô phải có thiết bị an toàn

Nếu không thực hiện đúng các quy định nêu trên, người lái xe sẽ bị phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng.

Điều này đồng nghĩa, trẻ em ngồi ghế trước ô tô sẽ không còn được phép nếu không đáp ứng đủ điều kiện, nhằm giảm thiểu rủi ro, đảm bảo an toàn cho tính mạng và sức khỏe của trẻ trong tình huống va chạm.

Tính hợp lý của quy định

Khác với một số quốc gia khác quy định “hoặc”, Việt Nam áp dụng luật ghế ngồi ô tô theo điều kiện “và” để dễ thực hiện và phù hợp với điều kiện thực tế ở nước ta hơn. Cụ thể, nếu trẻ em 10 tuổi đã cao 1,4 mét thì không cần sử dụng thiết bị an toàn nữa. Điều này giúp giảm các quan ngại cho ba mẹ về việc trẻ quá lớn không ngồi vừa thiết bị an toàn.

PGS.TS Phạm Việt Cường (Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và Phòng chống chấn thương - TT NCCS & PCCT, Trường Đại học Y tế Công Cộng) đánh giá, quy định về ghế ngồi ô tô với tiêu chí chiều cao và cân nặng là rất hợp lý và khả thi. Bởi vì, chiều cao của trẻ có ý nghĩa quan trọng nhất đối với việc sử dụng thiết bị an toàn trên ô tô, kết hợp cùng độ tuổi là tiêu chí dễ nhớ đối với ba mẹ. Do đó, quy định này đủ rõ ràng để hướng dẫn cho ba mẹ và dễ thực thi để phụ huynh có thể thực hiện nhằm bảo đảm an toàn cho con em mình khi ngồi trên ô tô.

Theo Báo cáo an toàn giao thông đường bộ toàn cầu từ Tổ chức Y tế Thế giới WHO năm 2023, phần lớn các quốc gia phát triển đã có quy định rất cụ thể về thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô. Tính đến nay, gần 100 quốc gia đã ban hành luật trẻ em khi tham gia giao thông trên ô tô cá nhân phải sử dụng thiết bị an toàn. Vì thế, tiêu chuẩn mà Việt Nam quy định theo Luật TTATGT đường bộ được nhiều chuyên gia đánh giá là tiên tiến theo chuẩn mà thế giới đang áp dụng.

Tầm quan trọng của việc tuân thủ theo quy định về ghế ngồi ô tô cho trẻ em 

Cũng theo PGS.TS Phạm Việt Cường, dây an toàn trên xe ô tô có tác dụng giảm 70% chấn thương nghiêm trọng và giảm 40% khả năng tử vong với hành khách trên xe. Tuy nhiên dây an toàn chỉ được thiết kế cho người trưởng thành. “Trong trường hợp trẻ em còn nhỏ, dây an toàn có thể không giữ được cơ thể trẻ khi có va chạm, thậm chí trẻ em có thể bị chấn thương bởi chính dây an toàn". 

Bên cạnh đó, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng hệ thống thiết bị an toàn cho trẻ em giúp giảm đáng kể nguy cơ chấn thương và tử vong cho trẻ trong các vụ va chạm giao thông. 

Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, mức độ an toàn được tăng lên đáng kể, ghế ngồi ô tô có thể giảm tỷ lệ tử vong lên tới 70% cho trẻ sơ sinh và 54% cho trẻ nhỏ. Qua đó khẳng định tính đúng đắn và cần thiết của quy định mới về thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô tại Việt nam trong thời gian tới.

Sử dụng ghế ngồi ô tô cho bé giúp tăng đáng kể mức độ an toàn

Hướng dẫn chọn thiết bị an toàn cho trẻ em ngồi ô tô phù hợp

Việc trẻ em ngồi ghế trước mà không có thiết bị an toàn phù hợp là một trong những nguyên nhân chính gây ra các chấn thương nghiêm trọng. Vậy nên, sau khi đã nắm rõ về quy định khi trẻ em ngồi ô tô, ba mẹ cần phải biết cách lựa chọn loại ghế ngồi ô tô phù hợp với con để đảm bảo an toàn cho bé.

Theo độ tuổi của trẻ

Ghế ngồi ô tô cho bé bao gồm các loại như sau: nôi trẻ em sơ sinh, ghế trẻ em nhỏ; và các loại ghế nâng, đệm nâng. Mỗi loại ghế phù hợp với trẻ em ở các độ tuổi như sau: 

- Trẻ em dưới 2 tuổi: khuyến cáo nên dùng nôi với thiết kế hướng về phía sau xe (rear-facing). Với trẻ sơ sinh (dưới 2 tuổi), dùng ghế nôi (infant car seat) hướng về phía sau xe giúp giảm rủi ro tử vong hoặc chấn thương nặng tới 90% (so với trẻ không có thiết bị an toàn). Việc đặt nôi ngồi ô tô hướng về sau xe cũng giảm rủi ro gặp chấn thương nặng/tử vong xuống 5 lần so với đặt hướng về phía trước.

- Trẻ em từ 2-6 tuổi: đây là giai đoạn bé có thể sẽ di chuyển đi nhiều nơi cùng gia đình. Ghế cho trẻ em (có thể chuyển hướng và all-in-one) là loại thiết bị an toàn phù hợp. 

- Trẻ từ 6-8 tuổi: cơ thể bé phát triển vượt trội nên việc sử dụng ghế ngồi ô tô trẻ em có thể cảm thấy chật chội. Phụ huynh có thể chuyển sang sử dụng ghế nâng cho bé. 

- Trẻ từ 8-10 tuổi: nên dùng đệm nâng (booster). 

Các loại ghế ngồi ô tô phù hợp theo độ tuổi

Thực tế thị trường hiện nay có rất nhiều dòng ghế ngồi ô tô tích hợp cả 4 tính năng trên, có thể dùng cho bé từ 1-10 tuổi (ghế ngồi ô tô all-in-one)

Bên cạnh đó, một số dòng ghế ngồi ô tô có thể chuyển hướng (convertible) cũng có thiết kế phù hợp cho trẻ từ sơ sinh đến 12 tuổi. Sản phẩm có khả năng xoay 360 độ, đáp ứng được tư thế ngồi cùng chiều và ngược chiều theo từng giai đoạn phát triển, giúp đảm bảo an toàn cho bé khi ngồi ô tô. Ngoài ra, ghế ngồi ô tô có thể chuyển hướng còn có thể điều chỉnh mức tựa đầu, phù hợp với sự phát triển về chiều cao của bé. Đây giải pháp lâu dài, tiết kiệm và tiện lợi cho ba mẹ.

Theo khuyến cáo của Cơ quan Quản lý An toàn giao thông đường bộ Hoa Kỳ (NHTSA). Trẻ em vẫn nên tiếp tục sử dụng ghế nâng hoặc đệm nâng (booster) thậm chí cho đến khi cao ít nhất 145cm.  

Theo loại ghế

Hiểu được khó khăn của ba mẹ trong việc chọn ghế ngồi ô tô cho bé, Con Cưng với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực mẹ và bé đã sẵn sàng đồng hành và hỗ trợ ba mẹ. Ghế ngồi ô tô của Con Cưng không chỉ đáp ứng đúng quy định pháp luật mới, mà còn đạt chuẩn an toàn khắt khe của châu Âu. Dòng sản phẩm của Con Cưng vô cùng đa dạng, phù hợp cho bé từ sơ sinh đến 12 tuổi, bao gồm:

- Ghế ngồi ô tô Convertible Animo OneFit: là loại ghế có thể chuyển hướng, all-in-one, dùng cho bé từ 0-12 tuổi. Với khả năng xoay 360 độ, ghế có thể lắp đặt ở cả tư thế quay về phía trước và phía sau. 

- Ghế nâng ngồi ô tô Booster Animo OneFlexi: là loại ghế nâng, dùng cho bé từ 3-12 tuổi. Thiết kế ghế êm mềm, vừa nâng niu vừa bảo vệ bé tối đa trong suốt hành trình di chuyển.

- Đệm nâng ngồi ô tô Booster Animo Comfy: là loại đệm nâng cho bé từ 6-12 tuổi. Cấu tạo gọn nhẹ giúp tiết kiệm không gian xe. 

Tất cả các dòng ghế ngồi ô tô cho bé tại Con Cưng đều đạt chuẩn an toàn Châu Âu (R44 & R129+), có hướng dẫn lắp đặt chi tiết, dễ thao tác cho mọi loại xe.

Theo tiêu chuẩn an toàn của thế giới

Ba mẹ nên lựa chọn ghế ngồi ô tô cho con theo tiêu chí là ghế có phù hợp với tiêu chuẩn an toàn của thế giới hay không. Hiện nay, ghế ngồi ô tô cho trẻ em chủ yếu tuân theo hai chuẩn an toàn phổ biến của châu Âu là ECE R44/04 và ECE R129 (i-Size). Cụ thể: 

- ECE R44/04 phân loại ghế theo cân nặng của trẻ, chia thành các nhóm ghế phù hợp cho trẻ từ sơ sinh đến khoảng 12 tuổi). Tiêu chuẩn này đã được áp dụng rộng rãi trong nhiều năm với yêu cầu cơ bản về sự an toàn khi va chạm trực diện và có sử dụng dây đai an toàn.

- ECE R129 (i-Size) là phiên bản mới hơn, dựa theo chiều cao và độ tuổi của trẻ, bắt buộc ghế phải quay mặt về phía sau đến ít nhất 15 tháng tuổi và có kiểm tra va chạm bên hông. Tiêu chuẩn i- cũng khuyến khích sử dụng hệ thống lắp đặt ISOFIX, giúp giảm tối đa tình trạng lắp đặt sai, cũng như cố định ghế chắc chắn hơn. Ghế ngồi ô tô đạt tiêu chuẩn i-Size cũng được thiết kế thông minh, phù hợp với hầu hết các loại xe, giúp việc chọn lựa trở nên dễ dàng hơn.

Cả hai tiêu chuẩn đều đang được áp dụng song song. Tuy nhiên, tiêu chuẩn R129 được xem là bắt buộc tại châu Âu nhờ cải tiến vượt trội về mức độ bảo vệ.

Tiêu chuẩn ghế ngồi ô tô cho trẻ em Châu Âu

Phạm vi áp dụng quy định về ghế ngồi ô tô

Các loại phương tiện ô tô áp dụng

Ông Dương Kim Tuấn (Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu chính sách và phòng chống chấn thương Đại học Y tế công cộng) cho biết, thực tế quy định trẻ em ngồi ô tô sẽ tập trung triển khai với xe con cá nhân trước. Bởi, đây là loại xe có thể di chuyển ở tốc độ cao trên cao tốc (tốc độ tối đa 120 km/h), tần suất trẻ em sử dụng cao (xe gia đình) và bố mẹ, người giám hộ luôn biết trước được nhu cầu này nên có thể chủ động sử dụng ghế ngồi ô tô trong mỗi lần di chuyển của bé cùng gia đình.

Còn với các phương tiện vận tải công cộng, hoặc xe kinh doanh vận tải sẽ cần lộ trình dài hơn để chuẩn bị triển khai hoặc có quy định riêng. Tiêu chuẩn an toàn của phương tiện vận tải công cộng cao hơn nên việc đáp ứng nhu cầu ngẫu nhiên chở trẻ em cũng tương đối khó khăn. Theo ông Trần Hữu Minh (Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia), việc hướng dẫn triển khai nên cân nhắc, quy định "trừ xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách theo quy định của pháp luật" dựa trên thực tế khả thi và khả năng áp dụng trong thời điểm hiện tại.

Xe cũ và xe mới

Mặt khác, đối với xe ô tô cá nhân, thực tế cho thấy, không phải dòng xe nào cũng có các hệ thống hỗ trợ việc lắp đặt nhanh chóng, hay còn gọi là hệ thống ISOFIX. Một số dòng xe ô tô cũ, hoặc xe sản xuất cách đây đã lâu có thể không tích hợp hệ thống ISOFIX. Điều này có thể khiến ba mẹ băn khoăn. 

Tuy nhiên, cũng theo ông Dương Kim Tuấn, bất cứ ghế ngồi ô tô nào cũng đều có thể sử dụng trên cả xe mới và xe cũ. Xe cũ chỉ cần dùng dây bảo hiểm cố định ghế ngồi ô tô trẻ em là có thể sử dụng. Song, việc lắp đặt nên tuân thủ đúng theo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất để đảm bảo hiệu quả bảo vệ trẻ khi sử dụng. 

Giải pháp khi trẻ không chịu ngồi ghế ô tô

Việc áp dụng quy định trẻ em ngồi ô tô ban đầu có thể gặp phải các thách thức nhất định. Trẻ không chịu ngồi, thể hiện sự khó chịu và quấy khóc là phản ảnh của nhiều ba mẹ khi cho bé sử dụng ghế ngồi ô tô. Ở giai đoạn này, ba mẹ hãy cứ kiên nhẫn và thể hiện sự nhất quán trong việc cho con sử dụng ghế ngồi ô tô. Dù lúc đầu có thể bé phản đối, nhưng sự kiên trì, ba mẹ sẽ giúp con hình thành thói quen an toàn này từ sớm.

Theo ông Trần Hữu Minh (Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia), “Người lớn phải làm tấm gương cho trẻ học theo. Khi lên xe luôn thắt dây an toàn và đảm bảo mọi người trên xe cũng thực hiện tương tự. Ngoài ra, trước mỗi chuyến đi, ba mẹ hãy chuẩn bị đầy đủ lịch trình, quần áo, đồ chơi, đồ ăn,... cho bé trong suốt hành trình. Từ đó, tạo cho bé không gian dễ chịu, thoải mái hơn khi trải nghiệm ghế ngồi ô tô”. Đây là những lời khuyên hữu ích mà ba mẹ có thể tham khảo nhằm giúp xây dựng thói quen tốt cho con, góp phần hình thành ý thức tuân thủ pháp luật cho thế hệ trẻ. 

Luật khi cho trẻ em sử dụng ghế ngồi ô tô nhận được nhiều phản ứng tích cực. Ảnh: Ghế ngồi ô tô Animo.

Quy định về trẻ em ngồi ghế trước ô tô mới nhận được phản ứng tích cực của cộng đồng, mạng xã hội và trên các phương tiện thông tin đại chúng. Theo PGS.TS Phạm Việt Cường (Giám đốc TT NCCS & PCCT, Trường Đại học Y tế Công Cộng), mặc dù chưa tới thời điểm thực thi nhưng một số người dân đã chủ động trang bị thêm ghế ngồi ô tô cho con. Trong một số cuộc thăm dò dư luận rộng rãi trên toàn quốc, tỷ lệ ủng hộ đề xuất mới của Luật lên tới 85%.

Lời kết

Quy định mới khi trẻ em ngồi trên xe ô tô tại Việt Nam là một bước tiến quan trọng, thể hiện sự nỗ lực của Nhà nước trong việc bảo vệ an toàn cho thế hệ tương lai. Việc hiểu rõ về luật, lựa chọn sản phẩm phù hợp và kiên trì thực hiện là chìa khóa của ba mẹ để đảm bảo mọi chuyến đi với con và gia đình đều an toàn, thoải mái. Con Cưng đồng hành cùng ba mẹ trong việc tuân thủ quy định mới với sản phẩm ghế ngồi ô tô đạt chuẩn châu Âu, phù hợp cho bé từ sơ sinh đến 12 tuổi. Luật mới không chỉ là một văn bản – đó là một bước chuyển trong hành trình nuôi dạy con an toàn hơn, khoa học hơn. Con Cưng tự hào được đi cùng ba mẹ, từ những chuyến xe đầu tiên, tới thói quen vững vàng cho con mai sau.